عشق و مستی در شعر ابن فارض و حافظ

ابن­فارض و حافظ در فرهنگ مصر و ایران جایگاهی مشابه دارند. ویژگی‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی روزگارشان همانند بوده است. هر دو به مشرب عشق ومستی و نیز اندیشه‌های وحدت‌ِوجودی ابن عربی متمایل بودند. در نقد فرد و اجتماع کوشیده و شیوه‌ای ملامتی داشته‌اند و.... این همدلی‌ها، همزبانی حافظ با ابن فارض را در ابعاد فکری-ادبی به دنبال داشته است.  ازجمله، چنان که از قراین برمی‌آید ابن فارض و حافظ، جهان بینی، عرفان و سلوک اجتماعی و فردی خود را بر شالوده‌ی عشق بنانهاده­­ و از شُرب مدام سخن گفته‌اند به‌گونه‌ای که در باور آن‌ها عشق– عموماً یا خصوصاً- مهم‌ترین موضوع هستی‌شناسی، مبدأ و معادشناسی، انسان‌شناسی و بزرگ‌ترین انگیزه برای تعالی آدمی است. در مقاله‌ی حاضر با مقدمه‌ای درباره‌ی اسباب آشنایی حافظ با ابن فارض، دیدگاه آن‌ها را درباره‌ی حقیقت عشق ومستی، منشأ حسی و ماورائی عشق، اوصاف و اقتضاهای عشق، دشواری‌های طریق عشق و اسباب آن، ارزش عشق، ادعای عاشقی، نشانه‌های عشق، مراتب عشق، نسبت عقل و عشق، ویژگی‌های عاشق (ازجمله: مستی)، با روش توصیفی- تطبیقی بررسی کرده‌ایم.